Nhạc sĩ Trúc Phương- Tuyển Tập Trúc Phương - Những Tình Khúc Bất Hủ
03.05.2025 10:01
(PLVN) - Nhạc sĩ Trúc Phương nổi tiếng khoảng những năm 60 của thế kỷ trước với dòng nhạc bolero uyển chuyển, hấp dẫn. Mỗi câu hát, lời ca của ông đều gắn liền với thân phận con người trôi nổi, đau thương, buồn khổ. Có lẽ, âm nhạc đã vận vào cuộc đời của nhạc sĩ Trúc Phương “chữ tài đi với chữ tai một vần”.
Chàng nhạc sĩ tài hoa, đa tình Nhạc sĩ Trúc Phương có tên khai sinh là Nguyễn Thiên Lộc. Ông sinh năm 1933 tại xã Mỹ Hòa, quận Cầu Ngang, tỉnh Vĩnh Bình (nay là tỉnh Trà Vinh). Bố ông là một nghệ sĩ hát bội, sau chuyển qua cải lương, nên từ nhỏ, ông đã chịu ảnh hưởng của gia đình. Hẳn vì vậy, cậu bé Thiên Lộc đã có tình yêu nghệ thuật ngay từ thuở thơ ấu. Lớn lên, ông sinh hoạt văn nghệ ở tỉnh Vĩnh Bình. Tuy nhiên, mảnh đất nhỏ bé ở quê hương không thể bao bọc được tình yêu âm nhạc của ông. Đến năm 1957, chàng trai Nguyễn Thiên Lộc quyết định lên Sài Gòn “tầm sư học đạo”. Ông may mắn gặp được nhạc sĩ Trịnh Hưng, người thầy đã truyền cảm hứng và ảnh hưởng đến những sáng tác của ông sau này. Chẳng bao lâu sau, chàng trai quê Nguyễn Thiên Lộc đã chọn lựa cho mình nghệ danh Trúc Phương để hoạt động nghệ thuật. NHẠC SĨ TRÚC PHƯƠNG ..Phải nhìn nhận một điều là, hầu như các bài hát của ông có một sức thu hút mãnh liệt trong suốt hơn bốn chục năm qua và mãi cho đến ngày hôm nay ở bất cứ nơi nào có người Việt Nam đang sinh sống.Tài năng của ông thì vô cùng nổi trội, có thể nói là đạt đến đỉnh cao của nền âm nhạc mang âm hưởng miền Nam.Nhưng đời sống của ông thì lại trải qua quá nhiều bất hạnh và đau thương, khốn khổ cho đến tận những giờ phút cuối cùng. Nhạc sĩ Trúc Phương Nhạc sĩ Trúc Phương tên thật là Nguyễn Thiện Lộc. Ông sanh năm 1939 tại xã Mỹ Hoà, quận Cầu Ngang, tỉnh Trà Vinh (Vĩnh Bình) ở vùng hạ lưu sông Cửu Long, miền Nam Việt Nam. Cha ông là một nhà giáo sống thầm lặng và nghiêm khắc. Nhưng tâm hồn của chàng trai Thiện Lộc thì rất lãng mạn, yêu thích văn nghệ nên đã tự học nhạc, và bắt đầu sáng tác những bài hát đầu tiên lúc vừa 15 tuổi. Xung quanh nhà ông có trồng rất nhiều tre trúc, nên từ nhỏ ông đã yêu mến những âm thanh kẽo kẹt của tiếng tre va chạm với nhau và sau này đã chọn tên là Trúc Phương để nhớ về thời thơ ấu của ông với những cây tre trúc. Cuối thập niên 1950, ông sinh hoạt văn nghệ với các nghệ sĩ ở ty Thông Tin tỉnh Vĩnh Bình một thời gian ngắn, rồi lên Sài Gòn dạy nhạc và bắt đầu viết nhạc nhiều hơn. Bài hát “Chiều Làng Quê” được ông sáng tác vào thời gian này để nhớ về khung cảnh thanh bình ở làng xóm của ông ,một bài khác cũng rất nổi tiếng với giai điệu trong sáng, vui tươi là “Tình Thắm Duyên Quê”. Thân thế & sự nghiệp Trúc Phương sinh năm 1933 tại xã Mỹ Hoà, quận Cầu Ngang, tỉnh Trà Vinh, một xứ chùa tháp ở hạ lưu sông Cửu Long, miền Nam Việt Nam. Ông sinh hoạt văn nghệ tại Ty Thông tin tỉnh Vĩnh Bình cuối thập niên 1950 trong một thời gian ngắn rồi lên Sài Gòn. Trúc Phương bắt đầu học nhạc ở lớp nhạc của nhạc sĩ Trịnh Hưng chung với Đỗ Lễ, Thanh Thúy, Ánh Tuyết...và lập nghiệp luôn ở đó. Những sáng tác đầu tay của Trúc Phương là bản Tình thương mái lá viết vào năm 1957, sau đó là Chiều làng quê (1958) và Đò chiều (1959), Tình thắm duyên quê [1]... Bản nhạc Tàu đêm năm cũ bất hủ của ông được viết vào đầu 1960, tặng cho những người sĩ quan phải đi xa nhà vì lúc đó chính quyền Ngô Đình Diệm có sắc lệnh hoán chuyển công tác sĩ quan, công chức miền Nam ra miền Trung và ngược lại. Trúc Phương có một số lượng sáng tác gần 70 bài hát, được biết đến từ những năm cuối thập niên 1950 và được phổ biến nhiều trong suốt thập niên 1960 và sau này tại hải ngoại như: Nửa đêm ngoài phố, Buồn trong kỷ niệm, Thói đời, Hai lối mộng, Kẻ ở miền xa... Sau 1975, Trúc Phương vẫn còn sáng tác thêm một số bài nói về tình yêu cây lá, tình yêu quê hương nhưng hầu hết ca khúc này, như ông xác nhận, không thành công lắm, chỉ với lý do: Ông không còn cảm hứng dồi dào như những bài tình ca đã được đón nhận từ trước 1975. Xin cám ơn đời là ca khúc cuối cùng Trúc Phương viết tháng 3/1995[2]. Lời ca khúc này có thể coi như những tâm tình, uẩn khúc nhất mà ông muốn gửi lại cho đời lần sau chót. Nhiều ca sĩ nổi tiếng nhờ trình bày những tác phẩm của ông như Thanh Thúy, Chế Linh... Cuối thập niên 60, ông có mở một lớp nhạc ở số 33/230, đường Gia Long, Gò Vấp gọi là Trúc Phương Tự Lực nhưng không mấy thành công. Năm 1975, Trúc Phương không di tản và sống tại Sài Gòn. Ông vượt biên lần đầu năm 1976 nhưng không thành công, do vậy bị tịch thu nhà số 301 Lý Thường Kiệt, Quận 11. Những năm sau đó ông vượt biên thêm 2 lần nhưng vẫn không thành công. Lúc ra tù, vợ con li tán, ông sống không nhà cửa, không giấy tờ tuỳ thân. Khoảng giữa năm 1985, ông được nhận vào công tác tại Hội Văn nghệ Cửu Long và được cấp một căn phòng tại số 6 Hưng Ðạo Vương, thị xã Vĩnh Long để ở. Không lâu sau, ông trở về sống ở Thành phố Hồ Chí Minh.[3] Sau 3 lần vượt biên không thành công, ông không nhà cửa, không người thân, giấy tờ, sống lây lất khắp nơi, thậm chí phải đi chân không và mướn chiếu ngủ tại bến xe (các con trai của ông đã vượt biên thành công sang Mỹ & Úc trước đó). Tuy hoàn cảnh rất bi đát nhưng ông chưa hề ngửa tay xin ai một đồng nào, ngay cả những người quen của ông lúc trước. Ông mất ngày 18 tháng 9 năm 1996 vì bệnh sưng phổi, được gia đình an táng tại nghĩa trang Lái Thiêu. Lúc Trúc Phương mất, nhạc sĩ Nhật Ngân (lúc này đã định cư ở Mỹ) có viết tặng Trúc Phương bài Gửi người về cát bụi với lời nhạc có nhắc tên một số bài hát của ông. Không tiền bạc và không một ai thân quen ở đô thành Sài Gòn, ban đầu Trúc Phương ở trọ trong nhà một gia đình giàu có bên Gia Định và dạy nhạc cho cô con gái của chủ nhà. Không bao lâu sau thì cô gái này đã yêu chàng nhạc sĩ nghèo tạm trú trong nhà, vì con tim cô ta đã dần dần rung động trước tài năng của Trúc Phương. Biết được chuyện này, ba mẹ của cô gái bèn đuổi Trúc Phương đi nơi khác. Sau chuyện tình ngang trái này, Trúc Phương càng tự học thêm về âm nhạc và càng sáng tác hăng hơn. Nhưng những bài hát sau này lại nghiêng về chủ đề tình yêu đôi lứa với những nghịch cảnh chia lià. Trúc Phương sáng tác rất dễ dàng, nhưng với bản tính trầm lặng, bi quan và khép kín sau những cuộc tình dang dỡ, những bài hát sau này của ông thường mang âm điệu u buồn, thê lương như phảng phất nỗi sầu của cổ nhạc miền Nam. Nổi tiếng nhất là “Nửa Đêm Ngoài Phố” với tiếng hát liêu trai Thanh Thúy. Sau đó là “Buồn Trong Kỷ Niệm” với những câu hát đớn đau, buốt nhói tim gan người nghe như “Đường vào tình yêu có trăm lần vui, có vạn lần buồn. Đôi khi nhầm lẫn đánh mất ân tình cũ, có đau chỉ thế, tiếc thương chỉ thế. Khi hai mơ ước không chung lối về …”. Có người cho là bài hát này ông đã viết ra sau khi bị thất tình một cô ca sĩ lừng danh thời đó. Nhạc của Trúc Phương có một giai điệu rất đặc biệt của riêng ông, mà khó lầm lẫn với người khác được.Nhạc của ông có âm hưởng cổ nhạc miền nam,Nó có vẻ trầm buồn, ray rức, ưu tư trước thời cuộc dạo đó (là chiến tranh triền miên) và buồn phiền vì những mối tình dang dở, trái ngang. Nên khi soạn hòa âm cho những bài hát của Trúc Phương, nhạc sĩ hòa âm phải sử dụng ít nhất là một trong vài loại nhạc khí cổ truyền của miền Nam như đàn bầu, đàn tranh, hay đàn cò (hoặc violon) thì mới có thể diễn tả hết cái hay của giòng nhạc Trúc Phương và người nghe lại càng thấm thía với nỗi muộn phiền, nhức nhối tim gan của ông sau này. Điều trớ trêu là tuy tên tuổi và tài năng sáng chói, nổi bật so với những người viết nhạc thời bấy giờ, nhưng tình duyên của nhạc sĩ Trúc Phương thì vô cùng lận đận. Khoảng năm 1970, Trúc Phương được một thiếu nữ vô cùng xinh đẹp, cao sang đài các đem lòng yêu thương ông, do sự rung cảm truyền đạt từ tài năng và những tác phẩm tuyệt vời của ông. Kết cuộc là cả hai đã nên duyên chồng vợ. Tuy sống trong cảnh nghèo nàn, nhưng đời sống của họ rất là nghệ sĩ. Đó là những năm tháng hạnh phúc nhất trong cuộc đời của Trúc Phương và sức sáng tạo nghệ thuật của ông càng sung mãn hơn bao giờ hết với hàng chục bài hát ra đời mỗi năm. Nhưng niềm vui của đôi uyên ương này lại không kéo dài được lâu bền. Bởi vì sau một thời gian chung sống với nhau, những tình cảm ban đầu trở nên phai lạt dần theo năm tháng và hai người đã lặng lẽ chia tay nhau. Câu hát ngày nào lại rơi đúng vào trường hợp này “khi hai mơ ước đã không cùng chung hướng về” và “đường vào tình yêu có trăm lần vui, nhưng có vạn lần buồn” ? Giờ thì nhạc sĩ Trúc Phương âm thầm đau khổ trong cô đơn và lại vùi đầu vào men rượu để sáng tác thêm nhiều bài hát trong nỗi đau thương cùng cực, pha chút chán chường cho nhân tình thế thái. Bạn bè thường gặp ông ngồi yên lặng bên những ly rượu nơi một quán nhỏ ở đường Tô Hiến Thành, quận 10, gần nhà của ông. Có lẽ đó là một cách làm cho nhạc sĩ tạm quên đi những cay đắng của tình đời. Đó cũng chính là lúc bài hát “Thói Đời” được sáng tác với những câu như “Bạn quên ta, tình cũng quên ta, nên chung thân ta giận cuộc đời, soi bóng mình bằng gương vỡ nát, nghe xót xa ngùi lên tròng mắt”… và “Người yêu ta rồi cũng xa ta … “Cỏ ưu tư” buồn phiền lên xám môi …”. Thực ra phải nói là “cỏ tương tư” tức “tương tư thảo” là tên gọi văn hoa của thuốc lá. Khi những người đang yêu nhau, nhớ nhau, hẹn hò nhau thì châm điếu thuốc thả khói mơ màng, nhìn rất thơ mộng và nghệ sĩ [ngó trên tay thuốc lá cháy lụi dần, anh nói khẽ gớm sao mà nhớ thế (Hồ Dzếnh)]. Nhưng đối với Trúc Phương trong “Thói Đời” thì điếu thuốc lá “cỏ tương tư” lại biến thành ra “cỏ ưu tư” làm cho đôi môi trở nên màu xám xịt qua những nỗi đau thương, nhung nhớ ngập tràn. Những giọt rượu nồng của cõi “trần ai” này lại càng gợi thêm “niềm cay đắng” để cho nỗi ưu tư “in đậm đường trần” và ông đã than thở “mình còn ai đâu để vui ? khi trót sa vũng lầy nhân thế ”? Bài hát "Thói Ðời" đã gây xúc động cho hàng triệu con tim cùng chung số phận nghiệt ngã của cuộc đời. Với riêng bản thân Trúc Phương thì “Thói Đời” lại như là một lời tiên tri thật chính xác cho quãng đời còn lại của ông suốt gần 25 năm sau đó (1971-1995). Sau năm 1975 thì sự nghiệp sáng tác nhạc của ông dừng lại, tất cả những ca khúc của ông đều bị cấm phổ biến và trình diễn.. Không có nghề nghiệp gì trong tay, ông làm đủ mọi việc để sinh sống.Với hai bàn tay trắng, ông trở về quê cũ sống nhờ vả bạn bè, mỗi nơi một thời gian ngắn. Có người hỏi sao ông không về quê ở hẳn với thân nhân, Trúc Phương đã trả lời “Má của tôi thì già yếu đang ở dưới quê Cầu Ngang (Trà Vinh), nhưng bà nghèo quá, lại phải nuôi đám cháu nheo nhóc, không đủ ăn … nên tôi không thể về đó để làm khổ cho bà thêm nữa .” Ở dưới tỉnh nhà Trà Vinh với bạn bè xưa cũ một thời gian, Trúc Phương lại tìm đường về Sài Gòn. Ban ngày ông làm thuê, làm mướn đủ mọi thứ nghề và lang thang khắp nơi. Ông có tâm sự lại vài lời xót xa, nghẹn ngào, xúc động trên một đoạn video clip ngắn ngủi về đời sống của chính bản thân ông lúc đó như sau : “Sau cái biến cố cuộc đời, tôi sống cái kiểu rài đây mai đó,”bèo dạt hoa trôi”…Nếu mà nói đói thì cũng không đói ngày nào, nhưng mà no thì chẳng có ngày nào gọi là no…Tôi không có cái mái nhà, vợ con thì cũng tan nát rồi, tôi sống nhà bạn bè, nhưng mà khổ nổi hoàn cảnh họ cũng bi đát, cũng khổ, chứ không ai đùm bọc ai được…đến nửa lúc đó thì vấn đề an ninh có khe khắc, lúc đó thì bạn bè tôi không ai dám “chứa” tôi trong nhà cả, vì tôi không có giấy tờ tùy thân, cũng chẳng có thứ gì trong người cả.Tôi nghĩ ra được một cách..là tìm nơi nào mà có khách vãng lai rồi mình chui vào đó ngủ với họ để tránh bị kiểm tra giấy tờ…Ban ngày thì lê la thành phố, đêm thì phải ra xa cảng thuê một chiếc chiếu, 1 chiếc chiếu lúc bấy giờ là 1 đồng…thế rồi ngủ cho tới sáng rồi xếp chiếc chiếu trả người ta..thế là mình lấy 1 đồng về….như là tiền thế chân…Một năm như vậy, tôi ngủ ở xa cảng hết 9 tháng…Mà nói anh thương…khổ lắm….Hôm nào mà có tiền để đi xe lam mà ra sớm khoảng chừng năm giờ có mặt ngoài đó thế rồi thuê được chiếc chiếu trải được cái chỗ lịch sự chút tương đối vệ sinh một tí mà hôm nào ra trễ thì họ chiếm hết rồi, những chỗ sạch vệ sinh họ chiếm hết rồi ,tôi đành phải trải chiếu gần chỗ “thằng cha đi tiểu vỉa hè”, thế rồi cũng phải nằm thôi.Tôi sống có thể nói là những ngày bi đát…mà lẽ ra tôi nên buồn cho cái hoàn cảnh như thế nhưng tôi không bao giờ buồn …Tôi nghĩ mà thôi , còn sống cho tới bây giờ và đó cũng là một cái chất liệu để tôi viết bài sau này.. Có thể nói rằng một điều là suốt mấy chục năm trời và cho đến hôm nay đã có rất nhiều ca sỹ , trung tâm băng nhạc, hãng đĩa đã thu âm, hát lại nhạc của ông, nhưng chắc chắn là ít có người đã biết tin ông âm thầm từ giã cõi đời trong cảnh nghèo nàn, bi đát và cô đơn trong căn phòng trọ tồi tàn, nhỏ hẹp ở quận 11, Sài Gòn vào ngày 18 tháng 9 năm 1995, tài sản của ông có được lúc đó chỉ là một đôi dép.. Nhạc Trúc Phương, bên cạnh những bản viết về quê hương,còn ghi lại biết bao cuộc tình lãng mạn ướt át nồng nàn.”Nửa đêm ngoài phố” lang thang, tình cờ làm quen một người con gái lạ, rồi để lòng vương vấn mãi: “Buồn vào hồn không tên, thức giấc nửa đêm nhớ chuyện xưa vào đời. Ðường phố vắng đêm nao quen một người..” hoặc “Trở lại chuyện hai chúng mình. Khi em với anh...” làm quen, hẹn hò cùng nhau đi tới mòn lối, khiến nó trở thành “Con đường mang tên em”. Cũng có những lúc cô đơn, rút về nhốt mình nơi nhà trọ, nhưng Ðêm gác trọ chỉ nói lên nỗi buồn bâng quơ có vương chút phấn chấn nhờ thể điệu Tango, mà TP ít khi dùng trong hầu hết các nhạc phẩm của mình. Rồi có lúc người yêu xưa tìm đến, cùng nhau ôn chuyện cũ, nhắc lại Chuyện ngày xưa, được ghi lại như sau: “Hôm nào em đến thăm, mà quên mang tiếng cười, lặng yên không nói. Hai mươi tuổi đời qua mất rồi.. (ÐK):Thôi em nhé, xin trả về niềm cô đơn trước, cho anh bước xuôi ngược, khi hai chúng mình, vòng tay trót buông xuôi, dù gặp nhau ta cúi mặt bước mà đi ” Tâm hồn TP như luôn vương vấn điều gì u uất cho nên hầu hết nhạc ông lúc nào cũng có âm điệu buồn buồn. Ta thử ca lại vài bài nhạc tình khác, như Buồn trong kỷ niệm: “Ðường vào tình yêu có trăm lần vui có vạn lần buồn. Ðôi khi nhầm lỡ đánh mất ân tình cũ...(đoạn kế) Mình vào đời nhau lúc môi còn non, tuổi mộng vừa tròn. Hương thơm làn tóc, nước mắt chưa lần khóc.Ðến nay thì đã, đắng cay nhiều quá. Thơ ngây đi mất trong bước buồn giờ mới hay..” Dường như hình ảnh người tình trong nhạc TP không phải là của một người, nhưng tất cả đã xa. “Ai cho tôi tình yêu, của ngày thơ ngày mộng. Tôi xin dâng vòng tay mở rộng, để đón người đi vào tim tôi bằng môi trên bờ môi..” Thế nhưng không biết đã yêu thương được bao lâu thì TP lại “Xin giã biệt bạn lòng ơi, trao trả môi người cười. vì Hai lối mộng hai hướng trông. Mình yêu nhau chưa trót. Thì chớ mang nỗi buồn theo bước đời. Cho dù chưa lần nói...thì đành xa nhau. Ðể chốn nao với chiều mưa gió lộng. Ta dừng vui bến mộng... Bao lần đi, gối mõi chân mòn. Tâm tư nặng vai gánh, đường trần cho đến nay, chỉ còn, bờ mi khép kín. Giấc ngủ nào tìm quên? Giấc ngủ nào gọi tên?.” Ðôi khi ông có chút cay đắng cho Thói đời, vì Người yêu ta rồi cũng xa ta nhưng không oán trách người mà chỉ than thân một mình. Những Chiều cuối tuần đã xa: “Hôm nao tôi lên đường phố cũ, chiều xưa, lần hẹn hò. Trao nhau, niềm vui cuối tuần...” Trên gác nhỏ, cô đơn, trằn trọc: “Ðêm chưa ngủ, nghe ngoài trời đổ mưa từng hạt rơi. Gác nhỏ đèn le lói bóng dáng ai trên tường loang...” Trong lúc Mưa nửa đêm: “Ai biết ai vì đời, cùng ngược xuôi chung lối mòn. Ngày tôi hai mươi tuổi, em đôi tám trăng tròn. Ðêm lạnh còn nghe chăn gối lẽ nằm thao thức...” nhớ về Bóng nhỏ đường chiều, chỉ còn là kỷ niệm: “Ta đến nơi hẹn hò, cùng gặp nhau trên phố nhỏ. Ta nhẹ dìu nhau trong tiếng thở..” ………………..Buồn vào hồn không tên.Thức giấc nửa đêm, nhớ chuyện xưa vào đời. Ðường phố vắng đêm nao quen một người. Mà yêu đương trót trao nhau trọn lời.- Ðể rồi làm sao quên. Biết tên người quen biết nẻo đi đường về. Và biết có đêm nao ta hẹn hò. Ðể tâm tư những đêm ngủ không yên. Nửa đêm lạnh qua tim. Giữa đường phố hoa đèn. Có người mãi đi tìm. Một người không hẹn đến. Mà tiếng bước buồn thêm.-Tiếc thay hoài công thôi. Phố đã vắng thưa rồi. Biết rằng chẳng duyên thừa. Ðể người không gặp nữa. Về nối giấc mơ xưa.. Ngày buồn dài lê thê. Có hôm chợt nghe gió lạnh đâu tìm về. Làm rét mướt qua song len vào hồn. Làm khô môi biết bao nhiêu lần rồi.- Ðời còn nhiều bâng khuâng. Có ai vì thương góp nhặt ân tình này. Gởi giúp đến cố nhân mua nụ cười. Và xin ..ghi kỷ niệm một đêm thôi. Khoảng giữa năm 1985, nhạc sĩ Trúc Phương - người từng được xem như là "ông hoàng" của dòng nhạc bolero - được nhận vào công tác tại Hội Văn nghệ Cửu Long và được cấp một căn phòng tại số 6 Hưng Ðạo Vương, thị xã Vĩnh Long để ở. Trúc Phương có dáng người cao, lưng hơi tôm. Anh bị cận thị, lãng tai và mắc bệnh suyễn nặng. Anh có thói quen ăn mặc rất chỉnh tề, thích ăn ngọt và không uống rượu. Sau khi chia tay vợ, đã có mấy phụ nữ thoáng qua cuộc đời anh... Mỗi khi quen với chị nào, anh thường tặng nhạc do anh mới sáng tác cho mỗi chị. Hà, vợ tôi, là liên lạc viên rất tích cực cho những cuộc tình chóng vánh này. Có một kỷ niệm tôi nhớ mãi là vào năm 1988, lúc này Trúc Phương đang sống ở Sài Gòn, tôi đang theo học Trường đại học Mỹ thuật. Ngoài giờ học, tôi cùng một số bạn bè đi làm thêm về mỹ thuật cho nhà hàng Ðại Dương (nằm trên đường Kỳ Ðồng, gần nhà thờ Chúa Cứu Thế, Q.3) do thầu khoán Chín Củi lãnh xây dựng. Anh Chín Củi gốc là dân Trà Vinh, quen thân với anh Trúc Phương, đã cưu mang anh trong thời gian này. Một lý giải khác về hai từ “nhạc sến” Báo Tuổi Trẻ đã có loạt bài thú vị về dòng nhạc bolero, nhắc nhớ những kỷ niệm khó quên của lớp người Sài Gòn nay đã ở độ tuổi 60-70 trở lên. Bài báo cũng có nhắc đến cách giải thích từ “nhạc sến” xuất phát từ tên minh tinh người Áo Maria Schell, điều này cần được minh xác. Để giải thích nguồn gốc từ “nhạc sến”, xin được nhắc lại là sau cuộc di cư của hàng triệu người miền Bắc vào Nam những năm 1954-1955, từ “con sen” dành chỉ các cô giúp việc nhà đã khá phổ biến trong đời sống tại Sài Gòn. Trong ngôn ngữ của một số nhà văn viết phóng sự lúc bấy giờ và cả trong ngôn ngữ thường nhật, hai từ “Mari Sến” được dành để giễu cợt các cô sen thường có cách nghĩ, cách sống của lớp người bình dân trong xã hội, mà trong cách sống đó, phổ biến nhất là học và ca những bài hát dễ thuộc, dễ ca. Chính do hai từ “Mari Sến” dành chỉ tầng lớp con sen hay hát dòng nhạc trên mà phát sinh thêm hai từ “nhạc sến”. LÊ NGUYỄN (TP.HCM) Gần chỗ công trình đang xây dựng có một quán cơm bụi giá rẻ như bèo. Hằng ngày, chúng tôi thường cùng ra ăn cơm ở đó. Hôm đó nhằm chiều thứ bảy cuối tuần, anh Chín Củi dẫn cả bọn tôi ra quán cơm bụi này để bồi dưỡng ...cơm bình dân và lai rai rượu thuốc. Anh Trúc Phương dù không uống rượu nhưng cũng ngồi chung với chúng tôi. Cuộc vui kéo dài nửa chừng, trời bắt đầu mưa tầm tã. Bất chợt có hai người hành khất, một cụt chân, một mù hai mắt đội mưa bước vào! Cả hai - một đàn guitar thùng, một hát bài Mưa nửa đêm. Lúc đó ánh mắt của anh Trúc Phương tối sầm lại. Anh lẩm bẩm: "Nhạc của mình biến thành nhạc ăn mày rồi!". Thấy vậy, anh Chín Củi đứng dậy, kéo tay hai người hành khất kia, miệng nói: - Lại đây hai chú em, ngồi xuống cùng ăn cơm và lai rai với chúng tôi cho vui. Khi cả hai cùng ngồi xuống, bất chợt Trúc Phương buột miệng: - Hai chú mày hát nhạc của ai, biết không? Một người nhanh nhảu trả lời: - Dạ biết, nhạc Trúc Phương đó! Trúc Phương cười buồn, mắt ngân ngấn nước: - Trúc Phương chính là anh, chính tác giả đây! Hai người ăn mày sửng sốt trong giây phút, rồi người cụt chân chợt quỳ sụp xuống, hai tay nâng cây đàn lên ngang mày, miệng nói: - Ôi, em xin bái kiến sư phụ. Em hát nhạc của sư phụ, mãi đến hôm nay mới được diện kiến sư phụ. Xin sư phụ chỉ giáo cho em! Trúc Phương cầm lấy cây đàn: - Ðể anh hát tặng mấy chú em bài hát này nhé! Tôi muốn hỏi có phải vì đời chưa trọn vòng tay/ Có phải vì tâm tư giấu kín trang thư còn đây/ Nên những khi mưa nửa đêm/ Làm xao xuyến giấc ngủ chưa đến tìm... Anh hát say sưa giữa hè phố Sài Gòn, hát tặng những người hành khất trong một quán cơm nghèo! Những người lao động có mặt trong buổi chiều mưa hôm đó ngồi lặng lẽ rồi lần lượt đến vây quanh anh. Cô bé con chủ quán cơm xúc động, giơ tay dụi mắt giấu lệ! Hôm ấy, Trúc Phương hát như một lời than đau đớn... Ấy vậy mà đã 16 năm trôi qua, kể từ ngày anh qua đời, 21-9-1996. Tôi ghi lại những dòng này để thay nén hương tưởng nhớ hương hồn anh, một nhạc sĩ đã để lại cho đời những bài nhạc bolero đi sâu vào lòng người như: Mưa nửa đêm, Nửa đêm ngoài phố, Buồn trong kỷ niệm, Ðò chiều, Tàu đêm năm cũ, Hai chuyến tàu đêm...; và những bài hát sáng tác sau 1975: Về chín dòng sông hò hẹn, Về An Quãng Hữu, Hoa sách... (mà trong đó nhan đề ca khúc Về chín dòng sông hò hẹn của anh được chọn làm tên cho c hương trình hội diễn văn nghệ quần chúng hằng năm của các tỉnh khu vực đồng bằng sông Cửu Long hiện nay).Các sáng tác nổi tiếng : Ai Cho Tôi Tình Yêu, Nửa Đêm Ngoài Phố, Thói Đời, Buồn Trong Kỷ Niệm, Mưa Nửa Đêm, Hai Chuyến Tàu Đêm, Chiều Cuối Tuần, Đêm Tâm Sự,…..và còn rất nhiều những sáng tác rất tuyệt vời. Có nhiều người cho rằng, vì quê hương ông có trồng tre trúc, nên nhạc sĩ lựa chọn tên Trúc Phương làm nghệ danh. Nhưng một số người thân thiết với ông đính chính, ông chưa bao giờ chia sẻ câu chuyện đằng sau nghệ danh này. Vì vậy, cái tên Trúc Phương còn là một ẩn số đối với khán giả hâm mộ ông. Mặc dù đi theo dòng nhạc bolero mang âm hưởng của phương Tây (cụ thể là Tây Ban Nha), nhưng thời gian đầu sáng tác, những ca khúc của nhạc sĩ đều mang tình yêu quê hương, đất nước xinh đẹp, trù phú. Nhiều người lý giải, có thể vì nhạc sĩ Trịnh Hưng (thầy của nhạc sĩ Trúc Phương) có thế mạnh về những ca khúc mang âm hưởng truyền thống dân tộc. Cho nên, nhạc sĩ Trúc Phương cũng ít nhiều chịu ảnh hưởng của người thầy. Một số các ca khúc nổi tiếng của ông thời kỳ đầu là “Tình thắm duyên quê”, “Chiều làng em”,... Vốn là một người có tài năng nghệ thuật, lại mang vẻ ngoài hào hoa, phong nhã, nên nhạc sĩ Trúc Phương sớm đã có nhiều mối tình vây quanh. Được biết, thời kỳ đầu khi theo đuổi sự nghiệp âm nhạc, ông từng làm gia sư dạy nhạc cho con gái một gia đình nhà giàu ở Sài Gòn. Sau khi gia chủ biết mối tình ngang trái của ông, liền đuổi nhạc sĩ đi. Buồn vì mối tình dang dở, ông đã sáng tác bài “Ai cho tôi tình yêu?”. Cũng theo lời con trai ông từng chia sẻ với truyền thông, trước khi lập gia đình, nhạc sĩ từng sống với một, hai người phụ nữ nhưng không có hôn thú. Cả cuộc đời, ông chỉ lấy duy nhất người vợ gốc Bến Tre. Đây chính là mẹ ruột 6 người con của ông. Cơ duyên gặp gỡ, kết hôn của ông và vợ cũng là nhờ âm nhạc. Trong một lần nhạc sĩ Trúc Phương đi biểu diễn ở Bến Tre, vợ của ông đến xem ca nhạc. Lúc bấy giờ, vợ ông là cô thiếu nữ mới 16 tuổi, có dung nhan xinh đẹp nức tiếng gần xa. Nhạc sĩ Trúc Phương thấy cô khán giả xinh đẹp, mới buông vài lời trêu chọc, thăm hỏi. Ai có thể ngờ, người con gái ấy cũng thầm thương, trộm nhớ anh nhạc sĩ trẻ. Gặp gỡ nhau một năm, hai người tiến đến hôn nhân, khi ấy, vợ của nhạc sĩ Trúc Phương vừa tròn 17 tuổi. Sau đó, lần lượt 6 người con của hai ông bà ra đời. Vào những năm 70, cuộc sống gia đình của nhạc sĩ Trúc Phương rất hạnh phúc. Ông có người vợ đẹp, những đứa con thơ. Sự nghiệp của ông lúc bấy giờ đang dần thăng hoa. Các ca khúc của nhạc sĩ được biết đến nhiều hơn. Càng về giai đoạn sau, những ca khúc bolero của nhạc sĩ Trúc Phương cũng chuyển hướng đề tài sang tình yêu, suy tư, phận đời con người, cảm xúc buồn vui, chia ly, đau thương, đoàn viên. Ông đã dùng ca từ mỹ miều, bay bổng, pha chút buồn man mác đầy cảm xúc, trải nghiệm từ chính cuộc đời vào các ca khúc của mình. Như bài “Tàu đêm năm cũ” được coi là bản bolero xuất sắc nhất trong những sáng tác của ông, để dành tặng cho những người phải xa nhà, xa gia đình, vợ con để đến những nơi công tác, làm việc ở hải đảo xa xôi. Nửa cuối đời sống trong nghèo đói, bệnh tật Con trai của cố nhạc sĩ đã từng chia sẻ về người bố của mình với truyền thông rằng, ông là người yêu vợ, thương con, tính tình hiền lành. Cho dù cuộc sống có nghèo túng, khó khăn đến đâu ông vẫn lo cho vợ con đầy đủ. Khi có tiền dành dụm, ông mang về quê cho mẹ (bà nội của con cố nhạc sĩ). Ông vốn xởi lởi, sống nghệ sĩ, nên không bao giờ vụ lợi, ích kỷ, bạn bè xung quanh nhạc sĩ Trúc Phương rất nhiều và ai cũng quý mến ông. Trong những năm tháng đỉnh cao của sự nghiệp, tài chính và hạnh phúc gia đình, ông đã sáng tác ra hai ca khúc “Thói đời” và “Buồn trong kỷ niệm”. Đây là hai bài hát có âm điệu buồn, da diết, nói về bi kịch và số phận của con người. Hai ca khúc này được rất nhiều khán giả đương thời của ông mến mộ. Tuy nhiên, những bài hát chia ly, đau thương đã vận vào cuộc đời của cố nhạc sĩ. Năm tháng sống hạnh phúc bên vợ con của ông chưa kéo dài bao lâu, thì biến cố đã ập đến gia đình ông. Chính nhạc sĩ Trúc Phương đã từng chia sẻ với người thân, bạn bè, khi sáng tác bài “Buồn trong kỷ niệm” ông dường như đã linh cảm trước được cuộc hôn nhân của mình rồi sẽ đến lúc tan vỡ. Vào khoảng những năm 1975, kinh tế gia đình ông đi xuống trầm trọng. Đến năm 1976, ông mất căn nhà riêng ở quận 11. Giấy tờ tùy thân của ông cũng không còn. Công việc kiếm sống bằng nghề sáng tác, hát những ca khúc bolero rơi vào ngõ cụt. Đây chính là thời điểm gia đình ông ly tán, hai vợ chồng chia tay nhau. Đa phần các con ông đều chọn ra đi với mẹ. Từ “ông hoàng bolero”, nhạc sĩ Trúc Phương trở thành một người vô gia cư trong 9 tháng. Ông không có nhà để về, không có giấy tờ tùy thân. Nơi duy nhất ông có thể nương nhờ là bạn bè và người thân thiết. Tuy nhiên, bạn bè của ông không phải là những người giàu sang, có của ăn, của để hỗ trợ ông mãi. Vì vậy, nơi cư ngụ của ông trong khoảng thời gian này là bến cảng xa. Mỗi ngày, ông dùng vài đồng bạc lẻ để bắt xe lam ra bến cảng xa ngủ, hôm nào không có tiền thì ông đi bộ. Nếu đến sớm, cố nhạc sĩ có một chỗ tương đối sạch sẽ, hợp vệ sinh. Nếu tới muộn, ông đành nằm ở chỗ hôi hám không ai muốn đi qua. Cứ như vậy 9 tháng qua đi, ông quay trở về quê nương tựa người mẹ già. Mẹ của ông ở tỉnh Trà Vinh cũng không dư giả hơn con trai là bao. Bà sống nhờ vào con gà, ruộng rau. Ấy vậy, mà người mẹ vẫn giang rộng vòng tay, nuôi nấng nhạc sĩ Trúc Phương khi đó đã ngoài 50 tuổi. Đến khoảng năm 1984, ông quyết định ra đi tìm kế mưu sinh. Thời gian này, nhờ sự hỗ trợ của bạn bè ông được nhận vào công tác tại Hội Văn nghệ Cửu Long và được cấp một căn nhà nhỏ để ở. Chỉ khoảng một năm sau đó, ông tiếp tục chuyển đến TP. HCM. Tại vùng đất phố thị phồn hoa, bạn bè, người thân không biết ông mưu sinh, trang trải cuộc sống bằng nghề gì. Họ chỉ biết rằng ông sống trong một căn nhà cho thuê tạm bợ và phải chống chọi với căn bệnh hen suyễn. Lúc bấy giờ, một trong những đặc điểm mà bạn bè nhớ đến ông chính là tiếng ho sù sụ, thân thể gầy nhỏ, ốm yếu, sắc mặt trắng bệch không còn giọt máu. Nhạc sĩ Thanh Sơn, một người bạn thân cận của nhạc sĩ Trúc Phương cũng xác nhận vào ngày tháng cuối đời, nhạc sĩ Trúc Phương sống trong cảnh nghèo đói, bữa đủ, bữa no với hai người con. Còn người vợ cũ đã đi bước nữa, mọi liên hệ của hai ông bà không còn nhiều. Đến năm 1995, nhạc sĩ Trúc Phương trút hơi thở cuối cùng ở TP HCM, sau một thời gian dài chiến đấu với căn bệnh hen suyễn và phổi hành hạ. Ông được an táng tại nghĩa trang Thái Liêu. Ca khúc cuối cùng được ông sáng tác trước khi tạ thế mang tên “Xin cảm ơn đời”, ghi lại trong đó phận đời thăng trầm của chính ông: “Sống chông chênh dòng đời lênh đênh chẳng mái ấm gia đình”.
Trúc Phương Bất Hủ - Tuyển Chọn Những Sáng Tác Hay Nhất của Nhạc sĩ Trúc Phương. 570K views · 3 years ago #TrucPhuong #NhacsiTrucPhuong Trúc Phương ông hoàng dòng nhạc BOLERO và những sáng tác hay nhất để đời ♫ Spotify: https://spoti.fi/2TPSxUo Tổng hợp Album BOLERO các ca sĩ ... Nhạc Trúc Phương Hay Nhất - Tuyển Tập Những Sáng Tác Hay Nhất của Nhạc sĩ Trúc Phương 1. Thói Đời(Trúc Phương) - Chế Linh, Đan Nguyên 2. Trúc Phương Bất Hủ - Tuyển Chọn Những Sáng Tác Hay Nhất của Nhạc sĩ Trúc Phương ... Album Song Ca Trữ Tình Bolero Phương Anh & Phương Ý 2024 | Huế ... Missing: giong | Show results with: giongLiên khúc Trúc Phương - Tiếng hát xao xuyến lòng người Trang Hạ. 128K views · 2 years ago Trang Hạ Bolero ...more ... 1. Mưa Nửa Đêm - Hồ Quỳnh Hương. 128 kbps 320 kbps Lossless · 2. Con Đường Mang Tên Em - Cẩm Ly. 128 kbps 320 kbps Lossless · 3. Nửa Đêm Ngoài Phố - Bảo Yến. 128 ... 10 Nhạc Phẩm Trữ Tình Man Mác Buồn Của Thúy Huyền | Nghe 1 Lần Sẽ Không Hối Hận · 20 ca khúc Bolero hay nhưng buồn nhất khiến người nghe bật khóc ... Liên Khúc Trúc Phương Thể Hiện Qua Tiếng Hát Quang Lập - Bolero Nhạc Vàng Tuyển Chọn. 172K views · 4 years ago Quang Lập - Giọng Ca Để Đời Ông hoàng dòng nhạc Bolero Trúc Phương v? Những sáng tác hay nhất để đời. Quang Lập Official. PBN Collection | Top 20 Tuyệt Phẩm Trúc Phương 1. Tàu Đêm Năm Cũ - Hoàng Oanh 2. Hai Chuyến Tàu Đêm - Quang Lê 5:11 3. |
|
Các chuyên mục 
